ชื่อวิทยาศาตร์ | Zingiber officinale Rosc.1 |
ชื่ออังกฤษ | - |
ชื่อท้องถิ่น | ขิงแกลง ขิงแดง (จันทบุรี); ขิงเผือก (เชียงใหม่); สะเอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)1 |
ลักษณะของพืช | เป็นพืชล้มลุกที่มีเหง้าใต้ดิน ขึ้นเป็นกอ แทงหน่อใหม่ออกทางด้านข้างด้านนอกสุด เหง้าหรือลำต้นแท้จะเป็นข้อ ๆ เนื้อในสีขาวหรือเหลืองอ่อน สุดของข้อจะเป็นยอดหรือต้นเทียม สูงพ้นพื้นดินขึ้นมา 50-100 ซม. ลำต้นเทียมโต ขนาดแท่งดินสอดำ มีกาบหรือโคนใบหุ้ม ใบเป็นชนิดใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกันเป็นสองแถว ใบรูปหอกเกลี้ยง ๆ กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว 12-20 ซม. หลังใบห่อจีบเป็นรูปรางน้ำ ปลายใบสอบเรียวแหลม โคนใบสอบแคบและจะเป็นกาบ หุ้มลำต้นเทียม ตรงช่วงต่อระหว่างกาบตัวใบจะหักโค้งเป็นข้อศอก ดอกสีขาว ออกรวมกันเป็นช่อรูปเห็ดหรือกระบองโบราณ ซึ่งแทงขึ้นมาจากเหง้า ชูก้านสูงขึ้นมา 15-25 ซม. ทุก ๆ ดอกมีกาบสีเขียวปนแดงรูปโค้ง ๆ ห่อรองรับ กาบจะปิดแน่นเมื่อดอกยังอ่อน และจะขยายอ้าให้เห็นดอกในภายหลัง กลีบดอกและกลีบรองกลีบดอก มีอย่างละ 3 กลีบ อุ้มน้ำ และหลุดร่วงไวโคนกลีบดอกม้วนห่อ ส่วนปลายกลีบผายกว้างออกเกสรผู้มี 6 อัน ผลกลม แข็ง โต วัดผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 ซม.2 |
ส่วนที่ใช้ทำยา | เหง้าแก่สด2 |
สรรพคุณและวิธีใช้ | 1. แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และปวดท้อง และแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน - ใช้เหง้าสดขนาดเท่าหัวแม่มือ (ประมาณ 5 กรัม) ทุบให้แตกต้มเอาน้ำดื่ม 2. แก้ไอ และขับเสมหะ - ใช้เหง้าฝนกับน้ำมะนาวแทรกเกลือ ใช้กวาดคอหรือจิบบ่อย ๆ 3. ลดความดัน - ใช้ขิงสดเอามาฝานต้มกับน้ำรับประทาน2 |
ผลิตภัณฑ์ | น้ำขิง มีสารอาหารที่มีประโยชน์แก่ร่างกาย เช่น แคลเซียม ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน และยังมีสารเบต้า-คาโรทีน ซึ่งช่วยต้านทานโรคมะเร็ง สรรพคุณ แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม และขับเสมหะ แก้อาการคลื่นไส้ อาเจียน เมารถ เมาเรือ ช่วยเจริญอาหาร กินข้าวได้ โดยเพิ่มการหลั่งน้ำดีและน้ำย่อยต่างๆ ต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร |
ที่มา |
1. เต็ม สมิตินันทน์ "ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (ชื่อพฤกษศาสตร์-ชื่อพื้นเมือง)" พิมพ์ที่ หจก. ฟันนี่พับบลิชชิ่ง กรุงเทพฯ 2523 หน้า 355. 2. นันทวัน บุณยะประภัศร "ก้าวไปกับสมุนไพร เล่ม 1" พิมพ์ที่ ธรรกมลการพิมพ์ กรุงเทพฯ 2529 หน้า 45-64. 3. ปัจจุบัน เหมหงษา บรรณาธิการ "สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐาน" พิมพ์ที่ โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก กรุงเทพฯ 2541 หน้า 45-64.(รูปภาพ) |